8 Στάδια της πλοκής, Δημήτρης Μπογιατζής (youtube.com)
8 Στάδια της Πλοκής Άρθρο του Δρ. Δημήτρη Μπογιατζή Όπως επιτάσσει η λογική, θα ξεκινήσουμε από τον ορισμό της πλοκής. Η πλοκή λοιπόν ενός διηγήματος ή μυθιστορήματος είναι η χωροχρονική αναδιευθέτηση μιας ιστορίας με σκοπό την πιο ενδιαφέρουσα εξιστόρησή της. Με λίγα λόγια η πλοκή συνίσταται στο να ανακατανέμουμε τα διάφορα γεγονότα της ιστορίας που λέμε στον αναγνώστη χρονικά, δηλαδή να αποφασίζουμε την σειρά με την οποία θα τα εξιστορήσουμε ούτως ώστε να κρατήσουμε το ενδιαφέρον του αναγνώστη αμείωτο καθ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Σημειώστε ότι κατά τη διάρκεια της πλοκής το κάθε γεγονός επηρεάζει το επόμενο μέσω της αρχής της αιτίας και του αποτελέσματος. Αυτή η αλληλουχία των γεγονότων επιβάλλει αφύπνιση και εγρήγορση ούτως ώστε να βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχουν ανακρίβειες και ασυνέπειες στην αφήγηση των γεγονότων της ιστορίας. Η πλοκή είναι σύγχρονη σχετικά εφεύρεση, καθώς με το τεράστιο νούμερο των βιβλίων που κυκλοφορούν στην αγορά, κατέστη αναγκαίο να υποκλέπτεται μέσω μιας ενδιαφέρουσας πλοκής το ενδιαφέρον του αναγνώστη, που αλλιώς θα ατονούσε και θα χανόταν. Περνάμε τώρα στις 8 διαφορετικές φάσεις της πλοκής ενός μυθιστορήματος. Σημειώστε λοιπόν ότι μια ιστορία μπορεί να περάσει από 8 διακριτά σημεία πλοκής: Στάση: Η καθημερινή ζωή του πρωταγωνιστή, η ρουτίνα του δηλαδή, η οποία διαταράσσεται από το πρώτο περιστατικό της ιστορίας, το «έναυσμα». Έναυσμα: Κάτι πέρα από τον έλεγχο του πρωταγωνιστή, το οποίο θέτει σε κίνηση τη σύγκρουση της ιστορίας. Το έναυσμα μπορεί να είναι πολλά διαφορετικά πράγματα, όπως ένα ατύχημα (που συμβαίνει στον ίδιο ή σε κάποιον άλλο), μια εγκληματική ενέργεια (απαγωγή, επίθεση, κλοπή, κτλ.), μια φυσική καταστροφή (φωτιά, σεισμός, καταποντισμός, κτλ.), μια αδιαθεσία ή ασθένεια, ένας θάνατος (όχι του πρωταγωνιστή βέβαια), μια συνταρακτική είδηση (πχ ότι έχασε τη δουλειά του, ότι το παιδί της εξαφανίστηκε), ένα γράμμα που περιέχει αναπάντεχα νέα, ένα σημείωμα που ανακοινώνει κάτι σοκαριστικό, ένα επίσης αναπάντεχο ή σοκαριστικό τηλεφώνημα, μια αποκάλυψη (πχ ότι είναι νόθος, ότι ο σύζυγός της την απατά) ή ανακάλυψη (πχ ενός πτώματος), μια απρόσμενη τροπή σε αυτό που κάνει (πχ να χάσει το δρόμο και να βρεθεί μόνος του στη ζούγκλα του Αμαζονίου όταν αρχίσει να νυχτώνει), η ξαφνική εμφάνιση ενός παλιού γνωστού ή ενός αλλόκοτου αγνώστου, μια διαταγή από ανώτερό του να ανατινάξει μια γέφυρα ή να εκτελέσει αιχμαλώτους, κτλ. Η αναζήτηση: Η αναζήτηση είναι το ταξίδι του πρωταγωνιστή για να αντιμετωπίσει τη σύγκρουση της ιστορίας, η πορεία δηλαδή που ακολουθεί ο πρωταγωνιστής από τη στιγμή που το έναυσμα της ιστορίας καθορίζει την αποστολή του. Έκπληξη: Πρόκειται για απρόσμενες στιγμές κατά τη διάρκεια της αποστολής που περιπλέκουν το ταξίδι του πρωταγωνιστή. Μια έκπληξη μπορεί να είναι ένα εμπόδιο, επιπλοκή, σύγχυση ή εσωτερικό ελάττωμα που ο πρωταγωνιστής δεν είχε προβλέψει. Κρίσιμη επιλογή: Τελικά, ο πρωταγωνιστής πρέπει να πάρει μια περίπλοκη απόφαση που θα αλλάξει τη ζωή του. Αυτή η απόφαση θα αποκαλύψει τον πραγματικό χαρακτήρα του πρωταγωνιστή και επίσης θα αλλάξει ριζικά τα γεγονότα της ιστορίας. Κορύφωση: Το αποτέλεσμα της κριτικής επιλογής του πρωταγωνιστή, η κορύφωση καθορίζει τις συνέπειες αυτής της επιλογής. Είναι η κορυφή της έντασης στην ιστορία. Στη κορύφωση συνήθως έχουμε μια σύγκρουση μεταξύ του πρωταγωνιστή και του ανταγωνιστή με έπαθλο το διακύβευμα της ιστορίας, που μπορεί να είναι οτιδήποτε, από την αναζήτηση ενός θησαυρού, όπως στην περίπτωση του Αλχημιστή του Κοέλιο, την ανατίναξη μιας γέφυρας, όπως συμβαίνει στο Για Ποιον Χτυπάει η Καμπάνα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, την προσπάθεια διοργάνωσης του τέλειου πάρτι, όπως έχουμε στην Κυρία Ντάλογουει της Βιρτζίνια Γουλφ, μέχρι την ανάκτηση της καλής του πρωταγωνιστή, όπως συμβαίνει στον Υπέροχο Γκάτσμπυ του Σκοτ Φιτζέραλντ. Αναστροφή: Αυτή είναι η αντίδραση του πρωταγωνιστή στην κορύφωση. Η ανατροπή θα πρέπει να αλλάξει την κατάσταση του πρωταγωνιστή, είτε αυτή είναι η θέση του στην κοινωνία, η οπτική του για τη ζωή ή ο θάνατος του. Κατάληξη: Πρόκειται για την τελική έκβαση της ιστορίας, αυτό που συμβαίνει στο τέλος της. μέσω της κατάληξης έχουμε την επιστροφή σε μια νέα στάση, στην οποία μια νέα ζωή αναδύεται από τις στάχτες της σύγκρουσης και της κορύφωσης της ιστορίας. Αν η πλοκή μιας ιστορίας περάσει από κάθε μία από αυτές τις στιγμές με τη σειρά, ο συγγραφέας θα έχει χτίσει μια ολοκληρωμένη αφήγηση. Είναι σημαντικό λοιπόν να εξοικειωθείτε με αυτά τα στάδια της πλοκής ώστε να γράψετε άρτιες ιστορίες που κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη από την αρχή μέχρι το τέλος.